مرکز تحقیقات پیوند ریه

پيشرفت‌هاي علم پزشکي و علوم زيستي منجر به افزايش طول عمر بشر در يک صد سال اخير شده است. درنتيجه اکنون به‌جاي بيماري‌هاي عفوني حاد، بيماري‌هاي مزمن عوامل اصلي مرگ‌ومير بشر هستند. بسياري از اين بيماري‌ها درنهايت به نارسايي عضو مانند نارسايي کبد، کليه، قلب يا ريه منجر خواهند شد؛ لذا پيوند عضو از ديرباز به‌عنوان راه‌حلي براي درمان اين بيماري‌ها مطرح بوده است.
با اولين پيوند موفقيت‌آميز کليه در دانشگاه هاروارد آمريکا درسال ۱۹۵۴، پيوند به‌طور علمي و عملي وارد عرضه خدمات پزشکي شد. به دنبال آن، پيوندهاي کبد، لوزالمعده، قلب و ريه نيز با موفقيت انجام شد.
امروزه پيوند عضو به‌عنوان بهترين روش درماني نارسايي عضو و يک اقدام ارجح مطرح است که منجر به افزايش طول عمر بيماران و بهبودي کيفيت زندگي‌شان خواهد گرديد. مطالعات متعدد نشان داده است که پيوند عضو ازلحاظ اجتماعي، خانوادگي و حتي اقتصادي به نفع جامعه است.
در کشور ما نيز خوشبختانه مراکز متعدد پيوند عضو وجود دارد که تمامي انواع پيوند عضو را انجام مي‌دهند و لازم است که پزشکان و بيماران نيز از فرايند اين اقدام درماني آگاهي داشته باشند.
بيماري که دچار نارسايي انتهايي يک عضو حياتي به‌وسيله پزشک به يکي از مراکز پيوند ارجاع داده مي‌شود. متخصصان در آنجا فرد را تمامي جهات بررسي مي‌کنند تا مطمئن شوند که پيوند براي بيمار سودمند است. در اين صورت بيمار وارد فهرست پيوند خواهد شد. در مورد بيماران کبدي و کليوي امکان پيوند از فرد زنده وجود دارد. فرد دهنده عضو مي‌تواند خويشاوند، دوست يا فرد غريبه باشد.اگر پيوند از فرد زنده مقدور نباشد، عضو پيوندي از بيماري دچار مرگ مغزي تهيه خواهد شد. دسترسي به اين اعضا بر اساس مقررات خاصي در کشور اولويت‌بندي شده است.
بعد از عمل جراحي، بيمار تحت مراقبت‌هاي خاصي قرار مي‌گيرد تا اولاً فرد از عمل جراحي بهبود يابد و ثانياً کارکرد عضو پيوندي به‌دقتبه‌ويژه از ازلحاظ رد پيوند بررسي شود.
بيمار پس از بهبودي از بيمارستان مرخص خواهد شد، اما همچنان بايد به‌وسيله تيم پيوند تحت نظر باشد. ازآنجاکه عضو پيوندي بافت غيرخودي است، بدن تمايل به دفع آن دارد. سيستم دفاعي بدن انسان با هر بافت غيرخودي چه ميکروب باشد، چه عضو پيوندي برخورد مي‌کند؛ بنابراين لازم است که بيماران پيوندي تا آخر عمر داروهاي ضد رد پيوند مصرف کنند. اين داروها سطح سيستم ايمني را کاهش خواهند داد تا جلوي رد پيوند را بگيرند.
بايد توجه داشت که اين کار گاهي با خطراتي مانند احتمال عفونت همراه است، بنابراين تيم پيوند بايد به‌دقت بيمار را تحت نظر بگيرند تا در صورت بروز عفونت درمان مناسب انجام شود. پس بيمار پيوندي در ادامه زندگي براي جلوگيري از اين عوارض و ارزيابي کارکرد عضو پيوندي به‌طور پيوسته زير نظر متخصصان پيوند قرار خواهد داشت.
*جراح پيوند و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران